Promocje i ogłoszenia »

Wybierz literę na jaką rozpoczyna się hasło:

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

2009-03-11

Brodnicki Park Krajobrazowy

Został utworzony w 1985 r. Był to pierwszy park krajobrazowy jaki powstał w byłym województwie toruńskim, a 25 w Polsce.

Celem parku krajobrazowego jest ochrona najcenniejszych wartości przyrodniczych (krajobraz, flora i fauna) a także dóbr materialnych i historycznych danego terenu przy racjonalnie prowadzonej gospodarce. Aktualna powierzchnia Parku wynosi 16 685 ha. Ponad 60 % powierzchni Parku to lasy, wody zajmują powierzchnię około 10%.

BPK położony jest na obszarze 2 województw: kujawsko - pomorskiego (12 349 ha) i warmińsko - mazurskiego (4 336 ha) oraz na terenie 6 gmin :

Zbiczno,
Jabłonowo Pomorskie,
Brodnica,
Brzozie,
Biskupiec Pomorski
Kurzętnik.

BPK zajmuje centralną, najbardziej wartościową pod względem przyrodniczym i kulturowym część Pojezierza Brodnickiego. W 2005 r doszło do powiększenia Parku o jezioro Bachotek i tzw. Bagienną Dolinę Drwęcy, która jest cenną ostoją ptactwa wodno-błotnego (Obszar Natura 2000). Krajobraz Parku charakteryzuje się dużym zróżnicowaniem, dominuje polodowcowa rzeźba z pagórkowatymi obszarami wysoczyzny morenowej i płaskimi powierzchniami sandrowymi, które porośnięte są lasami. Obszar ten rozcinają dwa ciągi rynien polodowcowych z licznymi jeziorami rynnowymi, które łączą dwie rzeki: Skarlanka i Struga Brodnicka. Osobliwością morfologiczną tego terenu są pagórki oraz wzgórza kemowe, występujące w okolicy jeziora Sumówko. Na obszarze Brodnickiego Parku Krajobrazowego znajduje się ponad 40 jezior, z czego 7 o powierzchni ponad 100 ha. Do największych z nich zalicza się: Wielkie Partęczyny (324 ha), Bachotek (211 ha), Sosno (188 ha), Łąkorz (162 ha), Głowińskie (131 ha), Zbiczno (129 ha) i Ciche (111 ha). Większość jezior na terenie Parku to jeziora rynnowe o wąskim, wydłużonym kształcie otoczone stromymi zalesionymi brzegami. Najgłębszym jest Zbiczno (41 m), następnie Łąkorz (30 m), Wielkie Partęczyny (28, 5 m), Bachotek (24 m), oraz Retno (21 m). Nad niektórymi jeziorami takimi jak np. Wielkie Partęczyny, Zbiczno, Strażym i Bachotek znajdują się ośrodki wypoczynkowe i pola namiotowe. Wody powierzchniowe BPK należą do najczystszych w województwie. Większość jezior znajduje się w II klasie czystości.

Lasy występujące na tym terenie to przede wszystkim bory sosnowe i mieszane. Mniejsze powierzchnie zajmują lasy liściaste, takie jak grądy, łęgi, olsy. Bardzo duży udział (37 %) mają tutaj lasy ochronne, drzewostany nasienne i ostoje zwierzyny.

Typową cechą Brodnickiego Parku Krajobrazowego jest występowanie naturalnych zbiorowisk torfowiskowych, szuwarowych i wodnych. Flora Parku cechuje się dużym bogactwem i różnorodnością gatunków. Występuje tu ok.. 950 gatunków roślin naczyniowych, z czego wiele z nich to gatunki objęte ochroną całkowitą lub częściową a także gatunki reliktowe. Rośnie tutaj m in.

storczyk obuwik pospolity,
lilia złotogłów,
kłoć wiechowata,
3 gatunki rosiczek,
bagno zwyczajne,
żurawina drobnolistkowa,
bażyna czarna.

Wiele stanowisk rzadkich gatunków roślin objęta jest ochroną rezerwatową.
Oglądać można też kilkusetletnie drzewa - pomniki przyrody (dęby, buki, sosny, lipy).
Bardzo liczna i cenna jest również fauna BPK. Do występujących tu chronionych i rzadkich gatunków można zaliczyć:

bielika,
orlika krzykliwego,
bociana czarnego,
bąka,
kilka gatunków perkozów,
żurawia,
wydrę
bobra europejskiego

Czasami spotkać można reintrodukowanego przez dyrekcję Parku sokoła wędrownego. Najcenniejsze obszary BPK chroni 8 rezerwatów przyrody.
Są to 3 rezerwaty leśne

"Mieliwo",
"Retno" ,
"Las Cielęta",

3 rezerwaty torfowiskowe

"Stręszek",
"Okonek"
"Żurawie Bagno"

oraz 2 rezerwaty florystyczne

"Wyspa na jeziorze Wielkie Partęczyny"
"Bachotek".

Oprócz atrakcji przyrodniczych występuje tutaj szereg zabytków kultury materialnej. Wśród nich są m. in. pozostałości osad palowych nad jeziorem Łąkorz i Robotno, 5 grodzisk średniowiecznych, 12 obiektów tradycyjnego budownictwa wiejskiego z XVIII i XIX wieku oraz obiekty sakralne i zespoły pałacowo - dworskie.

Poznawanie uroków Brodnickiego Parku Krajobrazowego umożliwiają liczne szlaki turystyki pieszej, rowerowej, kajakowej oraz konnej. Brodnicki Park Krajobrazowy całym obszarem wchodzi w skład "Zielonych Płuc Polski"

REZERWATY PRZYRODY

"Bachotek" - rezerwat florystyczny częściowy, o pow. 22,71 ha. Utworzony w 1984 r. dla ochrony rzadkich gatunków roślin, w tym kłóci wiechowatej. Położony wzdłuż lewego brzegu rzeki Skarlanki, pomiędzy jeziorami Strażym i Bachotek.

"Bagno Mostki" - utworzony w 1998 r. rezerwat torfowiskowy, o pow. 135,05 ha. Przedmiotem ochrony jest kompleks torfowisk przejściowych z rzadkimi gatunkami roślin, m.in. reliktową bążyną czarną. Ostoja ptactwa, m In żurawia.

"Mieliwo" - rezerwat leśny częściowy, o pow. 11,73 ha. Utworzony w 1958 r. dla ochrony lasu gradowego z dużym udziałem buka, W zróżnicowanym wiekowe drzewostanie około dwustuletnie okazy buków, dębów i sosen - te ostatnie ze śladami dawnych metod żywicowania.

"Okonek" - rezerwat torfowiskowy, częściowy o pow. 9,04 ha. Utworzony w 1963 r dla ochrony zarastającego, dystroficznego jeziora, otoczonego naturalnym torfowiskiem przejściowym. Stanowiska licznych roślin chronionych i rzadkich, w tym m.in. żurawiny drobnolistkowej, owadożernej rosiczki okrągłolistnej i długolistnej oraz bagna zwyczajnego,

"Retno" - rezerwat leśny częściowy, o pow. 33,60 ha. Utworzony w 1981 r. dla ochrony kompleksu lasów liściastych na stromych i wysokich do 40 m zboczach rynny jeziora Retno. Stanowiska rzadkich i chronionych gatunków flory, w tym m.in. wawrzynka wilczełyko, zdrojówki rutewkowatej. Bogate runo leśne tworzy wiosną barwne kobierce kwiatowe.

"Rzeka Drwęca" - rezerwat ichtiologiczny, częściowy, o pow. 1247,98 ha. Utworzony w 1961 r dla ochrony ryb łososiowatych (łososia, troci, pstrąga) oraz certy (karpiowate). Miejsce występowania rzadkiego minoga rzecznego.

"Stręszek" - rezerwat torfowiskowy, ścisły, o pow. 4,46 ha. Utworzony w 1963 r. dla ochrony niewielkiego śródleśnego, dystroficznego jeziora, z otaczającym pasem torfowiska przejściowego. Z rzadkich gatunków roślinności bagiennej występuje tu m.in. żurawina drobnolistkowa. Bagno zwyczajne oraz wątrobowiec.

"Wyspa na jeziorze Wielkie Partęczyny" tzw. "Wielka Syberia" - rezerwat florystyczny, częściowy, o pow. 0,38 ha. Utworzony w 1958 r. dla ochrony bogatego stanowiska chronionego obuwika pospolitego.

"Żurawie Bagno" - rezerwat torfowiskowy, ścisły, o pow., 5,84 ha. Utworzony w 1958 r. dla ochrony śródleśnego torfowiska przejściowego. Z rzadkich gatunków roślin występują: wetnianka wąskolistna, rosiczka wąskolistna i okrągłolistna. widłak torfowy.

Na terenie Brodnickiego Parku Krajobrazowego zidentyfikowano następujące gatunki roślin chronionych oraz uznane za cenne lub/i zagrożone:

Rośliny objęte prawną ochroną gatunkową ścisłą i częściową - 43 gatunki wg rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004: W tym - 35 gatunków objętych ochroną ścisłą (OC):

Carex limosa - turzyca bagienna,
Cladium mariscus (L.) Pohl. - kłoć wiechowata,
Cladopodiella fluitans bagniczka pływająca
Cypripedium calceolus L. - obuwik pospolity,
Dactylorhiza incarnata (L.) Soó - kukułka krwista,
Dactylorhiza majalis (Rchb.) Hunt. et Summ. - kukułka szerokolistna,
Daphne mezereum (L.) - wawrzynek wilczełyko,
Drosera anglica Hudson - rosiczka długolistna,
Drosera intermedia Hayne - rosiczka pośrednia,
Drosera rotundifolia L. - rosiczka okrągłolistna,
Hepatica nobilis Schreber - przylaszczka pospolita,
Ledum palustre L. - bagno zwyczajne,
Listera ovata (L.) R. Br. - listera jajowata,
Melittis melissophyllum L. - miodownik melisowaty,
Menyanthes trifoliata L. - bobrek trójlistkowy,
Najas minor All. - jezierza mniejsza
Pedicularis palustris L. - gnidosz błotny,
Scheuchzeria palustris L. - bagnica torfowa,
Sphagnum capillifolium - torfowiec ostrolistny
Sphagnum rubellum torfowiec czerwonawy
Sphagnum cuspidatum - torfowiec szpiczastolistny
Sphagnum fallax - torfowiec kończysty
Sphagnum flexuosum - torfowiec pogięty
Sphagnum teres - torfowiec obły
Sphagnum fuscum - torfowiec brunatny
Sphagnum riparium
Sphagnum acutifolium
Sphagnum recurvum torfowiec odgięty
Sphagnum palustre torfowiec błotny
Sphagnum fimbriatum torfowiec postrzępiony
Sphagnum fuscum torfowiec ciemny
Utricularia australis R. Br. - pływacz zaniedbany,
Utricularia intermedia Hayne - pływacz pośredni,
Utricularia minor L. - pływacz drobny,
Utricularia vulgaris L. - pływacz zwyczajny,

Oraz 8 gatunków objętych ochroną częściową (OCz):

Asarum europaeum L. - kopytnik pospolity,
Convallaria majalis L. - konwalia majowa,
Frangula alnus Miller - kruszyna pospolita,
Nuphar lutea (L.) Sibth. et Sm. - grążel żółty,
Nymphaea alba L. - grzybień biały,
Polytrichum commune Hedw. - płonnik pospolity,
Polytrichum strictum Brid. - płonnik cienki,
Ribes nigrum L. B - porzeczka czarna

Polska Czerwona Księga Roślin (Zarzycki, Kaźmierczakowa 2001) uwzględnia 2 gatunki z obszaru BPK:

1 gatunek narażony (VU):
- Cypripedium calceolus L.
1 gatunek niższego ryzyka (LR):
- Carex limosa L.

Polska Czerwona Lista Roślin (Zarzycki i in. 1992) uwzględnia 8 gatunków z obszaru BPK:

7 gatunków narażonych (V):
- Carex limosa L.
- Cypripedium calceolus L.
- Drosera anglica Hudson
- Drosera intermedia Hayne
- Lathyrus palustris L.
- Najas minor All.
- Vaccinium microcarpum (Turcz. ex Rupr.) Schmalh.
1 gatunek rzadki (R):
- Drosera rotundifolia L.

Lista zagrożonych gatunki flory torfowisk (Jasnowska, Jasnowski 1977) uwzględnia 29 gatunków z obszaru BPK:

2 gatunki ginące (E):
- Utricularia australis R. Br.
- Vaccinium microcarpum (Turcz. ex Rupr.) Schmalh.
4 gatunki silnie zagrożone (V):
- Gratiola officinalis L.
- Salix nigricans Sm. B
- Scheuchzeria palustris L.
- Utricularia intermedia Hayne
23 gatunki zagrożone (R):
- Andromeda polifolia L.
- Blysmus compressus (L.) Panzer ex Link
- Butomus umbellatus L.
- Calamagrostis stricta (Timm) Koeler
- Calla palustris L.
- Carex limosa L.
- Cirsium rivulare (Jacq.) All.
- Cladium mariscus (L.) Pohl.
- Dactylorhiza incarnata (L.) Soó
- Dactylorhiza majalis (Rchb.) Hunt. et Summ.
- Eleocharis quinqueflora (F.X. Hartm.) O. Schwarz.
- Eriophorum latifolium Hoppe
- Hottonia palustris L.
- Hydrocotyle vulgaris L.
- Lathyrus palustris L.
- Lysimachia thyrsiflora L.
- Parnassia palustris L.
- Pedicularis palustris L.
- Rhynchospora alba (L.) Vahl
- Sonchus palustris L.
- Sparganium minimum Wallr.
- Thalictrum lucidum L.
- Utricularia minor L.

Rzadkie i zagrożone gatunki flory polskiej (Jasiewicz 1981) wymienia 8 gatunków rosnących w BPK:

2 gatunki zagrożone we florze Polski (V):
- Cypripedium calceolus L.
- Drosera anglica Hudson
6 gatunków rzadkich we florze Polski liczące do 30-40 stanowisk (R):
- Alisma lanceolatum With.
- Drosera intermedia Hayne
- Najas minor All.
- Potamogeton praelongus Wulfen
- Potamogeton trichoides Cham. Et Schlecht.
- Utricularia australis R. Br.

Gatunki roślin naczyniowych z podstawowej i lokalnej listy CORINE

1 gatunek z listy podstawowej CORINE:
- Cypripedium calceolus L.
1 gatunek z listy lokalnej CORINE:
- Najas marina L.

Gatunki roślin naczyniowych objęte Konwencją Berneńską - 1 gatunek BPK:

Cypripedium calceolus L.

Gatunki roślin naczyniowych objęte Dyrektywą Siedliskową - 1 gatunek BPK:

Cypripedium calceolus L.

Aktualnie jesteśmy świadkami dynamicznie zmieniających się zasięgów i liczebności populacji wielu gatunków roślin. Przemiany te w większości są spowodowane działalnością człowieka i wyrażają się w ustępowaniu gatunków rodzimych i rozprzestrzenianiu się gatunków synantropijnych. Liczne taksony podlegają niekontrolowanemu przemieszczaniu poza swoje naturalne zasięgi występowania, stając się ekspansywnymi neofitami. W skali globalnej inwazyjne gatunki obce stanowią obecnie największe, poza utratą siedlisk, zagrożenie dla różnorodności biologicznej.

Podczas badań stwierdzono nieliczne gatunki roślin obcych na terenie Brodnickiego Parku Krajobrazowego. Niemałą przeszkodą dla osiedlania się nowych przybyszów synantropijnych jest konkurencja ze strony miejscowej flory i roślinności: wielka odporność zespołów naturalnych chroni je skutecznie przed inwazją obcych intruzów. Szata roślinna Parku jest stosunkowo mało przekształcona, co w dużej mierze zabezpiecza ją przed inwazją obcych gatunków.

Obszar Brodnickiego Parku Krajobrazowego charakteryzuje szeroka gama środowisk, dlatego różnorodność występujących tu gatunków zwierząt jest znaczna. Bardzo bogaty na terenie Parku jest świat zwierząt bezkręgowych, z których ponad 70% stanowią owady. W szczególności należy wymienić różnobarwne motyle oraz chrząszcze bytujące przede wszystkim w lasach.

Teren BPK obfituje w stanowiska chronionych zwierząt - głównie ptactwa. Najcenniejsze siedliska ptactwa wodnego znajdują się na obszarach porośniętych trzciną oraz zaroślami nadwodnymi. Są to: Bagienna Dolina Drwęcy, jezioro Sumówko oraz północna i południowa część jeziora Bachotek wraz z rezerwatem przyrody "Bachotek".

Na zabagnionym fragmencie doliny Drwęcy, Brynicy i Samionki rozciągającym się między Brodnicą i Radoszkami leży Bagienna Dolina Drwęcy (BDD). Gniazdują tutaj między innymi takie gatunki jak: perkoz rdzawoszyi (4 pary), bąk (4 rewiry), gęgawa (18 par), krakwa, cyranka, płaskonos, gągoł (około 15 par), kania ruda (1 para), błotniak stawowy (18 par), orlik krzykliwy (1-2 par), kszyk, krwawodziób, brodziec samotny i rybitwa czarna (30 par). Wiosną na przelotach w dolinie zatrzymują się liczące od kilkuset do kilku tysięcy osobników stada płaskonosów, głowienek, czernic, czajek, świstunów, krzyżówek, gęsi białoczelnych, zbożowych i łysek. Jest to znane pierzowisko gęgawy i zimowisko łabędzi niemych i krzykliwych. Bagienna Dolina Drwęcy jest właśnie przede wszystkim ostoją dla migrującego ptactwa wodno-błotnego podczas wędrówek wiosennych oraz bardzo ważnym miejscem żerowiskowym dla wielu gatunków ptaków drapieżnych jak bielik czy orlik krzykliwy a czasami też sokół wędrowny i dlatego jej wartość jest tak unikatowa. Na obszarze BDD obserwowano 180 gatunków ptaków. W tym 112 to gatunki lęgowe a 68 pojawiające się w okresie przelotów. W niektórych latach odnotowywano do 5500 osobników gęsi białoczelnej, 500 osobników gęsi zbożowej, 3000 osobników świstuna, 2000 osobników krzyżówki, 250 osobników płaskonosa, 400 osobników głowienki, 600 osobników czernicy, 1000 osobników łyski.

Bardzo duży wpływ na liczebność ptactwa podczas przelotów ma poziom wody w Drwęcy, który jest wprost proporcjonalny do koncentracji ptactwa na tym terenie. W niniejszym opracowaniu nie zaznaczano na mapach miejsc obserwacji gatunków będących jedynie przelotnymi. Zostały one odnotowane w celu zwrócenia uwagi na ogromną wartość obszarów, na których były obserwowane. W okresie wiosennym rzeka tworzy ogromne rozlewiska na terenach zabagnionych oraz na uprawnych łąkach stanowiące doskonałą ostoję dla migrujących ptaków. Największą koncentrację ptactwa spowodowaną największymi rozlewiskami obserwowano w miejscowościach: Tama Brodzka, Bobrowiska, Nowy Dwór, Wilamowo oraz w ujściu Kanału Brynicy do Drwęcy. Najcenniejsze stanowiska lęgowe zlokalizowano na odcinku między miejscowościami Bobrowiska - Nowy Dwór a także w miejscowości Wilamowo oraz Długi Most (dolina rzeczki Samionki). Aby zwiększyć liczebność tracza i gągoła, na odcinku Bobrowiska - Nowy Dwór oraz Nowy Dwór - ujście Brynicy, rozmieszczono budki lęgowe dla tych gatunków (około 40 budek). Jezioro Bachotek podzielić można na trzy części: zabagnioną i bogatą w roślinność szuwarową część północną i południową, oraz część środkową z wyspą o powierzchni 4 ha, na której rozwieszono budki lęgowe dla tracza i gągoła (około 20). W części północnej i południowej stwierdzono gniazdowanie wielu gatunków ptactwa wodno-błotnego jak: bąk, gęś gęgawa, kaczka głowienka, perkoz rdzawoszyi, łabędź niemy, łyska, perkoz dwuczuby. W części centralnej stwierdzono największą ilość samic gągoła i tracza nurogęsia z młodymi. Bardzo dobre siedlisko lęgowe dla tych ptaków umożliwia obecność w tym miejscu starodrzewia otaczającego tę część jeziora. W czasie wiosennych i jesiennych przelotów obserwowano na tym jeziorze dużą koncentrację wielu gatunków ptaków (krzyżowka - do 5000 osobników, perkoz dwuczuby - do 150, łyska - ponad 600 osobników, głowienka - do 150, pojedyncze osobniki rybołowa, nura czarnoszyjego, ogorzałki, lodówki.

Jezioro Sumówko stanowi siedlisko lęgowe mewy śmieszki. Kolonia lęgowa tego gatunku stanowi "ochronę" dla innych ptaków wodnych, np. kaczek, perkozów (prawdopodobnie jest to jedyne na obszarze Parku miejsce lęgowe perkoza zausznika). Całe jezioro otoczone jest pasem trzcinowisk, a zabagnienie terenu powoduje jego trudną dostępność.

Na obszarze Parku obserwować można największego ptaka drapieżnego Polski - bielika. Na tym obszarze zakłada on gniazda w starodrzewiach sosnowych. Jego terytorium pokrywa obszar zbliżony do okręgu o promieniu około 10 kilometrów od gniazda. Populacja bielika na obszarze BPK pokrywa swoim zasięgiem cały teren Parku. W związku z tym nie przewiduje się dalszego jej wzrostu. Gniazda bielika objęte są ochroną strefową. Na terenie BPK część gniazd znajduje się na terenie ostoi zwierzyny co stanowi dodatkową ochronę tych miejsc.

Na obszarze Brodnickiego Parku Krajobrazowego, stwierdzono lęgi 135 gatunków i regularne pojawianie się na przelotach ponad 30 gatunków. W rozległych drzewostanach z zachowanymi lasami liściastymi i mieszanymi gniazdują rzadziej spotykane gatunki, jak:

gil P.
pyrrhula,
grubodziób C.
coccothraustes,
krętogłów,
muchołówka mała
Ficedula parva
paszkot Turdus viscivorus

Do najcenniejszych gatunków należą:

bocian czarny (2-3 pary),
kania ruda (3-4 par),
kania czarna,
bielik (3-4 pary),
orlik krzykliwy (2 pary),
kobuz Falco subbuteo
zasiedlające trzcinowiska: bąk i żuraw

W kompleksie łąk położonych koło miejscowości Tomki i na zabagnionych terenach okalających jeziora Sumowskie nielicznie gniazduje kszyk, krwawodziób i derkacz. Na jeziorze Sumowskim Małym znajduje się licząca około 20 par kolonia lęgowa śmieszek. Szeroki pas szuwarów obu wymienionych jezior to biotop kropiatki, wodnika Rallus aquaticus i wodniczki Acrocephalus paludicola. Występowanie gągoła i nurogęsia, gatunków zakładających gniazda w dziuplach, ograniczone jest do zbiorników z przylegającym starodrzewem. Spotykane są na jeziorach:

Wielkie Partęczyny,
Bachotek,
Sosno,
Głowińskie,
Zbiczno,
Ciche,
Dębno,
Robotno

Szczególnym bogactwem gatunków, zwłaszcza wróblowatych, wyróżnia się odcinek Skarlanki położony między jeziorem Strażym i Bachotek. W przylegającym łęgu olszowym i kompleksie zakrzewionych łąk występuje między innymi

dzięcioł zielony Picus viridis,
podróżniczek,
kwiczoł,
łozówka
pokrzewka jarzębata,
raniuszek Aegithalos caudatus,
sikora czarnogłowa Parus montanus
dziwonia

Wiosną i jesienią na jeziorach Parku zwłaszcza na jeziorach dużych - Wielkich Partęczynach, Bachotku, Sosnie, Łąkorzu, Głowińskim i Strażymiu skupiają się, liczące łącznie do kilkuset osobników stada łysek i kaczek z rzadziej spotykanymi gatunkami, jak:

rożeniec Anas acuta,
świstun Anas penelope,
podgorzałka Aythya nyroca,
ogorzałka,
hełmiatka,
notowana sporadycznie lodówka Clangula hyemalis.

Spośród innych ptaków wodnych zatrzymujących się na jeziorach Parku podczas wędrówek można wymienić: nura czarnoszyjego, gęsi - gęgawę, białoczelną i zbożową oraz mewy - pospolitą, srebrzystą i żółtonogą Larus fuscus. Wypłycone, piaszczyste brzegi jezior są rozległym żerowiskiem przelotnych ptaków brodzących i siewkowatych.

Na obszarze BPK (badania nie obejmowały Bagiennej Doliny Drwęcy) stwierdzono 10 gatunków nietoperzy spośród 12 występujących na obszarze niżu polskiego (jedenasty - mroczek posrebrzany stwierdzony był raz, w 1994 roku). W okresie letnim, w zależności od gatunku, stwierdzano obecność nietoperzy w zabudowie (budynki, mosty), budkach lęgowych dla ptaków (drewnianych i trocino-betonowych) i w dziuplach drzew. Najliczniejsze kolonie rozrodcze stwierdzono w zabytkowym młynie w Grzmięcy (500 osobników) i zabudowaniach osady Koń (około 200 osobników). W sezonie zimowym najliczniej obsadzone były zimowiska w piwnicach starego dworku w Łąkorku. Poprzez rozwieszenie skrzynek trocino-betonowych można bardzo wydatnie zwiększyć populacje niektórych gatunków nietoperzy zamieszkujących ten obszar. Gatunkami, które w szczególny sposób skorzystałyby na tych działaniach są m. in.:

karlik większy,
nocek rudy,
nocek Natterera,
gacek brunatny

Podjęte zostały już działania mające na celu poprawę warunków siedliskowych nietoperzy, w postaci zakupu drewnianych budek lęgowych, oraz czyszczenia bunkrów z czasów II wojny światowej stanowiących bardzo dobre miejsca zimowania tych zwierząt.

Bóbr europejski reintrodukowany na obszarze BPK w 1989 roku w leśnictwie Ryte Błota na jeziorem Kurzyny zajmuje obecnie praktycznie cały obszar Parku. Oprócz osobników reintrodukowanych, istotny wpływ na wielkość populacji zamieszkującej ten obszar miały osobniki migrujące naturalnymi drogami wodnymi (Drwęca, Skarlanka, Struga Brodnicka). Bobry w dorzeczu Skarlanki znalazły odpowiednie warunki do życia i ich liczebność z roku na rok rośnie. Ustalono, że populacja bobrów na terenie BPK liczy 20 rodzin, czyli około 100 osobników. Część populacji żyjącej w Parku pochodzi od osobników dziko żyjących, które przywędrowały Drwęcą i przez jezioro Bachotek przedostały się na Pojezierze Brodnickie. Bóbr jest największym europejskim gryzoniem, ciężar ciała u samców może dochodzić do 30 kg. Posiada 20 zębów, w tym w górnej i dolnej szczęce po dwa bardzo silne, łukowato wygięte siekacze, które rosną przez całe życie i są regularnie ścierane. Jest zwierzęciem ziemno-wodnym, żyjącym w obu tych środowiskach, z czego na lądzie porusza się powoli i niezgrabnie. Pływanie ułatwia mu wrzecionowaty kształt ciała, błona pławna między palcami tylnych nóg oraz płaski ogon zwany pluskiem lub kielnią, pełniący rolę steru i napędu w wodzie. Ogon służy również jako podpora podczas pracy na lądzie, magazynuje tłuszcz, oraz jest głównym organem termoregulacji. Gęste futro idealnie chroni go przed zimnem, dodatkowo jest ono pokrywane wydzieliną gruczołów spod ogona tzw. strojem bobrowym. Ta substancja służy również do wyznaczania granicy zapachowej terytorium danej rodziny. Bóbr ma dobrze rozwinięty węch i słuch, gorzej natomiast widzi, gdy nurkuje otwory słuchowe i nosowe zaciskają się odruchowo. Pod wodą wytrzymuje do 15 minut. Na terenie BPK bobry żyją najliczniej w norach, których każda rodzina posiadać może nawet kilkanaście. Niektóre rodziny żyją w żeremiach, czyli w domkach zbudowanych z gałęzi i mułu jak ma to miejsce na jeziorach Strzemiuszczek i Kurzyny.

Dokładne badania objęły dawny obszar BPK a więc bez Bagiennej Doliny Drwęcy, jednak odnajdowane tam ślady żerowania pozwalają stwierdzić, że cały obszar BDD jest zasiedlony. Na obszarze Parku sprzed powiększenia stwierdzono obecność około 25 rodzin. Zauważalna jest wyraźna tendencja wzrostowa liczebności tego gatunku. Skutkiem rozrastania się wielkości populacji są szkody wyrządzane głownie w lasach, w drzewostanach cennych gospodarczo, jak dąb i buk. Na obszarze Parku zwierzęta te zamieszkują głównie nory, co powoduje niszczenie dróg leśnych, pod którymi się znajdują co utrudnia prace przy wycince i transporcie drewna. Naprawa zniszczonych dróg wiąże się z dodatkowymi kosztami ponoszonymi przez leśników. Zaczynają się też pojawiać wnioski o odszkodowania wnoszone przez osoby prywatne, które ponoszą straty finansowe. Przykładem może być wycięcie przez bobry topoli znajdujących się na prywatnych gruntach oraz zniszczenie ogrodzenia nad jeziorem Strzemiuszczek, a także straty w drzewostanie prywatnego lasu w miejscowości Głęboczek. Przesiedlanie i odstrzały nie przynoszą efektów w postaci zmniejszenia szkód wyrządzonych w lasach. W ramach działań prewencyjnych próbuje się innych metod, takich jak zakładanie siatek ochronnych na cenne gospodarczo gatunki drzew, np. dąb (leśnictwo Ryte Błota). Innym działaniem mogącym mieć negatywny wpływ zarówno na gospodarkę leśną jak i rolną jest budowanie przez bobry tam. Na granicy leśnictw Ostrówki - Łąkorz taka tama powstała na Skarlance, w wyniku czego doszło do zalania fragmentu drzewostanu oraz prawdopodobnie do uszkodzenia mostu. Na obszarze Bagiennej Doliny Drwęcy zaczyna też dochodzić do zalewania nadrzecznych łąk co jest przyczyną strat ponoszonych przez tamtejszych rolników. Jedną z propozycji może być też zakładanie rur przepustowych na wybudowanych przez bobry tamach - rozbieranie istniejących tam nie przyniosło oczekiwanych efektów (leśnictwo Ostrówki).

Podstawą do zachowania i ochrony gatunków musi być ochrona zamieszkiwanych przez nie siedlisk. Szczególną uwagę należy zwrócić na ochronę bioróżnorodności na obszarze Parku, zarówno wśród przyrody dzikiej jak i na terenach zamieszkiwanych przez człowieka. Ochrona ptaków drapieżnych opiera się na ochronie strefowej miejsc gniazdowania. Nie wolno zapominać jednak o ochronie całych terenów łowieckich. Na terenie BPK ochrona ta wydaje się być wystarczająca należy jednak chronić te obszary przed nowymi zagrożeniami mogącymi wynikać przede wszystkim z ekspansji człowieka na tereny dotychczas nie zamieszkałe. Na obszarach wodno-błotnych szczególną uwagę należy zwrócić na ochronę trzcinowisk stanowiących najcenniejsze siedliska lęgowe.

Na terenie Parku i w jego bezpośrednim sąsiedztwie udokumentowano obecność następujących gatunków zwierząt podlegających ochronie gatunkowej:

Tygrzyk paskowany - obserwowany w Pokrzydowie. Ekspansywność gatunku pozwala sądzić, że może zasiedlać tereny sąsiadujące, wchodzące w obszar Parku. Stałe stanowisko nad Drwęcą w okolicach Nowego Miasta Lubawskiego.
Pływak szerokobrzegi - obserwowany raz, przy jazie w Grzmięcy. Osobnik martwy. Można przypuszczać, że występuje w Skarlance.
Nur czarnoszyi - obserwowany nieregularnie w czasie wiosennych i jesiennych przelotów.
Perkozek - na przelotach regularnie obserwowany w Bagiennej Dolinie Drwęcy (BDD). Obserwowana 1 para lęgowa na jez. Strażym i 3 pary w BDD. Ze względu na tryb życia trudny w obserwacji.
Perkoz rdzawoszyi - regularnie lęgowy w BDD (około 5 par) i 2 pary na jez. Bachotek.
Zausznik - 4 pary lęgowe na jez. Sumowo.
Kormoran czarny - w okresie od wiosny do jesieni obserwowane młode nielęgowe osobniki koczujące (do 300 osobników na jez. Wielkie Partęczyny). Najbliższa kolonia lęgowa na jez. Wądzyńskim (7-8 gniazd).
Bąk - odnotowano 4 rewiry w BDD, 1 rewir na jez. Sumowo, w niektórych latach 1 rewir w pn części jez. Bachotek.
Czapla biała - regularnie obserwowane osobniki koczujące od wiosny do jesieni w BDD i pd części jez. Bachotek - Tama Brodzka (do 11 osobników). Być może lęgowa w BDD.
Bocian czarny - 3 pary lęgowe ze znanymi lokalizacjami gniazd.
Bocian biały - gatunek synantropijny, lęgowy.
Łabędź niemy - 10 par lęgowych w BDD, 3 pary jez. Bachotek, 2 pary jez. Strażym, 2 pary jez. Kurzyny, 1 para jez. Karaś.
Łabędź krzykliwy - regularnie obserwowany podczas wiosennych przelotów w BDD (do 100 osobników).
Gęgawa - regularnie lęgowa (do 70 par), głównie BDD.
Świstun - regularnie obserwowany podczas wiosennych przelotów w BDD (do 3 tys. osobników).
Krakwa - lęgowa w BDD (około 5 par).
Rożeniec - regularnie przelotny wiosną w BDD.
Cyranka - regularnie przelotna, lęgowa w BDD (5 par).
Płaskonos - regularnie przelotny, lęgowy w BDD (2 pary).
Hełmiatka - 1 para obserwowana w czasie wiosennych przelotów w BDD.
Podgorzałka - obserwowana raz, w czasie wiosennych przelotów na jeziorze Kurzyny.
Ogorzałka - obserwowana w czasie wiosennych przelotów raz na jez. Bartno i raz na jez. Bachotek.
Gągoł - regularnie lęgowy (około 15 par w BDD, do 20 par na pozostałym terenie).
Nurogęś - regularnie lęgowy (około 15 par w BDD, do 20 par na pozostałym terenie).
Bielaczek - nieregularnie obserwowany podczas wiosennych przelotów w BDD.
Trzmielojad - 2 pary lęgowe.
Kania czarna - 1 para lęgowa
Kania ruda - 1 para lęgowa
Bielik - 5 par lęgowych, znana lokalizacja 3 gniazd.
Błotniak stawowy - 8 par lęgowych w BDD, 5 par na pozostałym terenie.
Błotniak zbożowy - nieregularnie obserwowany podczas wiosennych i jesiennych przelotów.
Błotniak łąkowy - regularnie podczas wiosennych przelotów w BDD.
Jastrząb - lęgowy, około 5 par.
Krogulec - lęgowy, około 5 par.
Myszołów - lęgowy, około 10 par.
. Orlik krzykliwy - lęgowy, 2-3 pary w BDD.
Rybołów - regularnie obserwowany w czasie wiosennych i jesiennych przelotów.
Kobuz - lęgowy, około 5 par.
Sokół wędrowny - gatunek reintrodukowany od 1994 roku, para ptaków obserwowana w czasie sezonu lęgowego w leśnictwie Górale.
Przepiórka - regularnie lęgowa.
Wodnik - regularnie lęgowy, głownie BDD a także w dolinie Skarlanki, Strugi Brodnickiej i Cichówki.
Kropiatka - regularnie lęgowa w BDD.
Derkacz - regularnie lęgowy w BDD oraz w leśnictwie Ryte Błota.
Kokoszka wodna - regularnie lęgowa głównie w BDD.
Żuraw - regularnie lęgowy na terenach bagiennych (około 15-20 par), przelotny.
Batalion - regularnie obserwowany w czasie wiosennych przelotów w BDD.
Rybitwa czarna - regularnie lęgowa w BDD.
Siniak - regularnie lęgowy.
Puszczyk - regularnie lęgowy, 10 do 15 par.
Sowa uszata - regularnie lęgowa.
Lelek kozodój - regularnie lęgowy.
Jerzyk - regularnie lęgowy.
Zimorodek - regularnie lęgowy.
Dudek - regularnie lęgowy, głównie w BDD.
Krętogłów - regularnie lęgowy.
Dzięcioł zielony - regularnie lęgowy.
Dzięcioł czarny - regularnie lęgowy.
Dzięcioł średni - lęgowy, 1 para w leśnictwie Karbowo.
Lerka - regularnie lęgowy.
Jemiołuszka - przelotny, zimujący, stada do 500 osobników.
Muchołówka mała - regularnie lęgowa (2 stanowiska).
Remiz - lęgowy, głównie BDD i okolice jez. Sumowo.
Dziwonia - regularnie lęgowa, głównie BDD.
Orzechówka - regularnie lęgowa.
Kruk - regularnie lęgowy.
Mopek - 1 osobnik w wypluwce puszczyka (Pokrzydowo), 1 zimujący (Łąkorek).
Nocek rudy - kolonie rozrodcze w dziulpach.
Nocek duży - 1 osobnik zimujący (Łąkorek).
Nocek Natterra - stwierdzony w budkach lęgowych, zimujący.
Borowiec wielki - kolonie rozrodcze w dziuplach.
Borowiaczek - 1 osobnik w budce trocinowo-betonowej.
Karlik większy - kolonie rozrodcze w osadach leśnych.
Karlik malutki - kolonia rozrodcza w starym młynie w Grzmięcy.
Gacek brunatny - kolonie rozrodcze w lasach, zimujący.
Mroczek późny - kolonie lęgowe w gosp. Rolnym.
Popielica - BDD, rezerwat "Las Cielęta" i okoliczne lasy.
Bóbr europejski - swoim sasięgiem pokrywa cały obszar Parku.
Wydra - gatunek dość częsty, obserwowany regularnie w okolicach jez. Bachotek, Strażym i Kurzyny.
Gronostaj - obserwowany 1 osobnik w okolicach Pokrzydowa.
Łoś - obserwowany w okolicach wsi Tomki oraz BDD.
Daniel - leśnictwo Wąkop i Górale.

Edukacyjne ścieżki przyrodnicze

Siedziba BPK znajduje się w miejscowości Grzmięca nad jeziorem Strażym. Przy siedzibie Parku funkcjonuje ogród dydaktyczny i posterunek meteorologiczny. Dyrekcja BPK prowadzi również pasiekę dydaktyczną. W ramach prowadzonej tu edukacji przyrodniczej w ciągu roku z usług korzysta 3-4 tysiące dzieci i O młodzieży oraz osób dorosłych. W ramach edukacji ekologicznej Brodnicki Park Krajobrazowy oferuje m.in.:

bazę dydaktyczną - sala, muzeum - Zielona Szkoła "Eko - Gaj" w Gaju.
ścieżki przyrodniczo-edukacyjne:

Piesza ścieżka dydaktyczna "Bobrowiska"

Długość ścieżki wynosi ok. 4 km Trasa prowadzi wzdłuż zachodniego brzegu Skarlanki na północ od Grzmięcy. Możliwość zobaczenia elektrowni wodnej, wylęgarni ryb, torfowiska z rosiczką i bagnem zwyczajnym. Nad Skarlanką żyją 2 rodziny bobrów a o ich obecności świadczą liczne ślady żerowania tzw. zgryzy bobrowe (ścięte bądź nadgryzione drzewa), nory, magazyn pokarmu. Do zobaczenia sosny w wieku 139 lat (2006 r.) noszące ślady żywicowania. Na początku trasy duża tablica informacyjna.

Rowerowa przyrodnicza ścieżka dydaktyczna do rezerwatu leśnego "Retno"

Jest to trasa o długości ok. 10 km Swoim zasięgiem obejmuje południowo-wschodnią część BPK. Okolicę stanowi mozaika pól i lasów, pośród których położone są jeziora rynnowe. W leśniczówce Tęgowiec poznajemy oswojonego dzika. Kolejnym etapem trasy jest rezerwat leśny "Retno". W drodze powrotnej zwiedzamy muzeum przyrodnicze w Gaju.

Kajakowa ścieżka dydaktyczna do rezerwatu florystycznego "Bachotek"

Trasa ta rozpoczyna się w Grzmięcy nad brzegiem jeziora Strażym. Po przepłynięciu jeziora (ok. 400 m) dopływamy do półwyspu o nazwie "Okopy", gdzie znajdują się ślady grodziska wczesnośredniowiecznego. W czasie wyprawy poznajemy m. in. roślinność wodną, połacie chronionych grzybieni białych. Dalej trasa prowadzi zabagnioną doliną rzeczną o dł. 2,5 km. Mijamy po drodze rezerwat "Bachotek" utworzony w celu ochrony kłoci wiechowatej. Jest to także miejsce lęgowe kaczek, łabędzi, łysek i perkozów. Często można zaobserwować wydry, norki amerykańskie, żerujące czaple siwe oraz polujące bieliki. Zakończenie trasy następuje w stanicy PTTK w Bachotku. Całkowita długość trasy wynosi ok. 9 km.

Przyrodniczo-leśna ścieżka dydaktyczna "Grabiny - Łąkorz"

Długość trasy wynosi ok. 4 km. Ścieżka zaczyna się przy leśniczówce Grabiny (duża tablica informacyjna) i prowadzi wzdłuż południowego brzegu jeziora Łąkorz i kanału do jeziora Wielkie Partęczyny, by stamtąd powrócić do Grabin. Pierwszym przystankiem jest drzewostan sosnowy ze śladami żywicowania metodą polską. Kolejne przystanki to: 2 pomniki przyrody, podmokły ols, zgryzy bobrowe nad jeziorem Wielkie Partęczyny, torfowisko, bór bagienny i uprawa leśna. Przy przystankach znajdują się małe tablice informacyjne. Ścieżka powstała przy współpracy z Nadleśnictwem Brodnica i oprócz walorów przyrodniczych promuje także prowadzenie właściwej gospodarki leśnej i łowieckiej na obszarach chronionych.

Source: http://www.bpk.brodnica.net/

» Odpowiedz

Opinie i komentarze (0)

Jeśli szukasz kredyt lub pożyczki na swój wymarzony i wgzotyczny wyjazd skorzystaj z oferty naszych partnerów finansowych, serwisów 7kredyt.pl oraz Internetowego Domu Kredytowego KredytHouse.pl